Publiek verlangen
Vanavond opende de balie het nieuwe theaterseizoen met de aftrap van de 3-daagse manifestatie ‘het publiek verlangen’. Een serie debatten over de publieke ruimte, publieke cultuur en wat dies meer zij. Ik was toevallig toch in de buurt, vanwege de issuedrinks zaten we voor de balie aan het bier.
Geheel onbevangen en zonder verwachtingen ging ik dus in de grote zaal zitten. Na een korte inleiding (waarin de herkenbare opmerking dat het Bijlmer station tijdens de grootscheepse verbouwing de afgelopen jaren een interessante plek was, met al haar onderdoorgangetjes, tunneltjes en tijdelijke voorzieningen), begon het werkelijke debat.
Veel genoemd, de identiteit. Ik ben eens na gaan denken over mijn eigen identiteit, de publieke ruimte en de samenhang daar tussen. De laatste jaren ben ik steeds meer nadrukkelijk aanwezig in deze publieke ruimte, omdat ik op een of andere manier politiek actief ben geworden (dit is eigenlijk niet eens een bewuste keuze geweest, ik ben er zo’n beetje ingerold). Grappig hoe dat gaat, je organiseert eens een actietje hier, een herdenkinkje daar, en nog eens een verzetje over het een of ander, en ineens kent men je naam.
Ook het brein achter petities.nl was aanwezig (grappig genoeg de site waar ook de petitie van vcp-nee.nl op staat). Deze man ken ik digitaal, heb al wat email met hem uitgewisseld en dergelijke. Ik heb hem nu in levende lijve gezien, en was van plan mij voor te stellen. Uiteindelijk is het er niet van gekomen, je raakt met andere mensen in gesprek, drinkt een biertje en vergeet helemaal je voornemen.. Nu weet ik dus wie hij ‘is’, terwijl hij nog steeds geen idee heeft van wie ik ‘ben’.
Wat ik nu merk, is dat je identiteit, wanneer je jezelf in de publieke ruimte expliciet neerzet, niet meer van jou zelf is. Er vormt zich een beeld van wie je bent. En elke keer als men je naam ziet, weet men ‘oh, dat is die en die’. Opmerkelijk genoeg herken ik mij niet altijd in de identiteit die men van mij neerzet, maar toch is dat wat ik ben voor hen. Jammer is het wel, je wordt niet meer onbevangen ontvangen, maar er hebben zich al verwachtingen gevormd. Wil je jezelf blijven, dan heb je dus maar twee keuzen: of je blijft onder de radar, of je gaat gekke dingen doen. Dingen die breken met de gevormde publieke identiteit. Alleen dan kun je zelf bepalen wie je bent, wat je identiteit is.
Wat is dat nu eigenlijk, een identiteit hebben, ‘zijn’. ‘Ik ben Koen’, natuurlijk dat is mijn naam. Maar _ben_ ik inderdaad Koen? Wat is dat, Koen zijn? Vroeger was het simpel (veronderstel ik). Je woonde in een dorp, en had een beroep, een functie. De bakker was simpelweg de bakker. In de stad is dat anders (aldus een van de deelnemers aan het debat), daar heb je vele identiteiten, want weinigen zullen je herkennen als ‘de bakker’, ook al ben je mischien bakker. Voor een vreemdeling die ik tegenkom op straat ben ik wellicht ‘de fietser’. Voor een winkelbediende ben ik ‘de klant’, of beter, ‘een klant’. Voor de actieve GroenLinksers ben ik ‘de penningmeeser van de afdeling’. Maar is dit nu eigenlijk wel zo? Is het zo dat alleen anonimiteit dit verschijnsel veroorzaakt? Of was de bakker in het dorp mischien ook (ik noem waar wat) de echtgenoot?
Zo bekeken, weet de man van petities.nl wel degelijk wie ik ‘ben’. Ik ben de beantwoorder van zijn technische vragen over de digitale pioniers academie wiki. Dat is mijn identiteit ten opzichte van hem. En zo heb ik dus vele identiteiten, of eigenlijk dus helemaal geen identiteit. De identiteit is dus wellicht niets meer dan een illusie. Een idee dat ik vorm over mezelf, net zoals anderen een idee over mij vormen. En geen van deze idee-en komen overeen, er is geen convergentie naar mijn ‘identiteit’.
Verrassing was overigens de aanwezigheid van Martijn de Waal, de man achter denieuwereporter.nl, een site die ik vanuit mijn bedrijf technisch ondersteun en host. Hij bracht het verhaal van de weblogs, en hoe deze mensen toch weer bij elkaar brengen. De weblogs zijn geen eilandjes, waarop gelijkgestemden zich als ware het een ‘gated community’ terugtrekken om onder elkaar te vertoeven. Een artikel over fotografie op denieuwereporter.nl wordt bijvoorbeeld aangehaald op een blog over fotografie, en tijdelijk trekken de fotografen naar dnr. Een artikel over autojournalistiek trekt bezoekers van auto sites, en zo voorts. Wel vraag ik me af, of hier niet de kanttekening bij is te maken dat al die mensen die die verschillende blogs (dnr, fotografie blogs, auto blogs) bevolken niet allemaal toch tot een bepaalde groep behoren: de blog lezers. Hoger opgeleide blanke mannen wellicht? Ik weet het niet, de moeite van het onderzoeken waard.
